Dünya Demiryollarının Tarihsel Gelişimi

Fransız ihtilali ile başlayan sanayi devrimi fabrikalaşma ile üretimin artması ham madde ihtiyaçları üretilen mamul ve yarı mamullerin pazarlanması ulaşımı zorunlu kılmıştır. Buhar makinesinin bulunması ulaşımı hem kolay hem ucuz hem de kolay kılmıştır.1769 yılında Fransız Nıcolas Cugnot, 1786 yılında ise İngiliz William Murdock buhar gücünü karayolu ulaşımında denemiş, 1801 yılında ise Richard Trevichick buhar gücü ile çalışan lokomotifi demiryolu üzerinde denemiştir.

Ancak kullanılan demir rayların lokomotif ağırlığı altında kolayca kırılması ve lokomotif yapımında kullanılan malzemenin dayanıksız olması demiryollarının gelişimini engellemiştir. Bu konuda asıl gelişme George Stephenson tarafından gerçekleştirilmiştir. Stephenson daha sağlam ray ve lokomotif yapmayı başarmış, bunu takiben Darlington maden ocağını Limanına bağlayan hattın yapımını gerçekleştirmiştir. Bu başarı İngiltere’de büyük bir ilgi uyandırmış, bunun sonucunda 1829 yılında “ROKET” adı verilen Lokomotifin yapımından sonra Stephenson’a Liverpol – Manchester hattının yapımı teklif edilmiştir. Bu gelişmeler atlı araba sahiplerini, su yoluyla ulaşım yapanları ve hattın geçeceği arazi sahiplerini rahatsız etmiş, bu grupların tüm engellemelerine rağmen 15 Eylül 1830 yılında Liverpol – Manchester hattı işletmeye açılmıştır. Daha sonraki yıllarda diğer Batı devletlerinde de demiryolu yapımına başlanıldığını görmekteyiz. Fransa’da ilk demiryolu hattı 1832 yılında St. Etienne-Lyon arasında, Almanya’da 1835 yılında Nürnberg-Furth arasında, Belçika’da 1835 yılında Brüksel- Malines arasında ilk demiryolları yapımları gerçekleştirilmiştir.1852 yılında İngiltere’de demiryolunun ulaşmadığı sadece 3 şehir kalmıştır. Demiryolu aracılığı ile 19.yy.da dünya küçülmeye başlamış, ulaşılan her bir nokta sanayileşmenin gelişimini sağlayan bir unsur olmuştur.

Gelişmiş ülkeler bir yanda kendi ülkelerinde demiryolu yaparken, diğer bir yanda bugün üçüncü dünya ülkesi olarak adlandırılan (o zamanın sömürge yada yan sömürgesi olan) ülkelerde demiryolu yapımına başlamışlardır. Demiryolu inşasını yapan ülke, o ülkedeki en ücra noktaların dahi kendi sermayesine açılmasını sağlamıştır. Değişik amaçlarla yapılmış olsa da demiryolları dünya üzerinde süratle
yaygınlaşmıştır. Nitekim 1850 yılında 38,600 km olan Dünya demiryollarının uzunluğu, 1860 yılında 108,000 km’ye, 1870 yılında 209,000 Km’ye, 1880 yılında 372,500 km’ye, 1890 yılında 612,200 m’ye,1905 yılında 860,000 km’ye, 1913 yılında ise 1,110.000 km’ye ulaşmıştır.